پارچه اسپان باند که نام انگلیسی آن Spun bond Nonwoven یکی از مهمترین زیر مجموعه های صنعت منسوجات بی بافت به شمار می آید. پارچه های اسپان باند به سبب ویژگی های خارق العاده ای که دارند توانسته است سهم بزرگی از بازار منسوجات را به دست آورد.
این پارچه در زمره‌ی منسوجات بی‌بافت و از جنس پلی‌پروپلین است. اسپان باند به نام‌هاى پارچه‌ی یک‌بار مصرف، بى‌بافت، نبافته، لایه‌ی سوزنى، نبافته‌ی سوزنی و نبافته‌ی اسپان نیز شناخته می‌شود.
این پارچه، مانند پارچه‌های معمول تاروپودی از الیاف انواع نخ نیست، بلکه از الیاف پرس تشکیل شده است. پارچه‌ی اسپان باند با ضخامت و وزن‌های مختلفی تولید می‌شود، از این رو به بی‌بافت یا نبافته شهرت دارد. برای درک بهتر از مفهوم واژه‌ی منسوجات بی‌بافت، می‌توانید نوع بافت نمد و موکت را در نظر بگیرید.
مصارف پارچه‌ی اسپان باند آنقدر زیاد است که همه با آن سر و کار دارند. این پارچه در تولید چای کیسه‌ای تا صنایع نظامی به کار می‌رود. اکثر افراد در طول روز با این پارچه سر و کار دارند، اما یا اسم آن را نمی‌دانند یا با آن آشنایی ندارند.
فاکتورهایی که انواع پارچه‌های اسپان باند را از یکدیگر متمایز می‌کند، شامل موارد زیر است:
- وزن ( گرماژ )
- عرض
- رنگ‌بندی
- طول هر رول
همچنین پارچه‌های اسپان باند ممکن است ویژگی‌های زیر را داشته یا نداشته باشند:
- آب‌گریز
- آب‌دوست
- ضد آب یا واترپروف
- چاپ‌دار یا ساده
- آنتی‌باکتریال
- آنتی‌یووی
- لطافت
شاید بزرگترین دلیل توجه به منسوجات نبافته در دنیا، کاهش هزینه تولید و کوتاه کردن مراحل تولید باشد، در واقع با حذف بسیاری از مراحل ریسندگی و بافندگی قیمت تمام شده محصول کاهش می یابد. انرژی مصرف شده، نیروی کارگر و… کاهش می یابد و سرعت تولید افزایش پیدا می کند.
اما این تنها دلیل توجه به نبافته ها نیست برخی از منسوجات بدون بافت به دلیل ویژگی های فیزیکی خاصی که دارند می توانند عملکرد منحصر بفردی از خود نشان دهند که جایگزینی برای آن نمی توانیم در بین سایر منسوجات برای آنها در آن کاربرد خاص پیدا کنیم، این ویژگی های خاص باعث می شود منسوجات نبافته مورد توجه قرار گیرد. زمانی که می خواهیم پارچه ای داشته باشیم که ازدیاد طول نسبی آن در دو بعد بسیار بالا باشد و در برابر کشش ها مقاومت زیادی از خود نشان دهد، ویژگی پوشش دهی خوبی داشته باشد و استحکامش در جهت طول و عرض متقارن باشد در سیستم تار و پودی این ویژگی ها کمتر یافت می شود اما در مورد منسوجات نبافته این خصوصیات و ویژگی ها وجود دارد.
این نوع پارچه به صورت لایه‌ای نیز تولید می‌شود؛ معمولا بین یک تا سه لایه. در اسپان باند لایه‌ای، تعداد لایه را در کنار s نمایش می‌دهند. برای نمونه به اسپان باند سه لایه ۳s یا sss مى‌گویند که لایه‌ی وسطى آن از مواد ملت بلون است. ملت بلون ( Melt blown ) یکی از انواع منسوجات بی بافت است که ظرافت الیاف پارچه و قدرت نفوذ‌ناپذیری بسیار بالا در برابر مایعات آن را تبدیل به یکی از پرمصرف‌ترین انواع منسوجات بی‌بافت کرده است. ماده‌ی اولیه‌ی اصلی در تولید پارچه ملت بلون همچون پارچه‌ی اسپان باند، پلی پروپیلن است.
معمولا اسپان‌هاى چهار لایه را ssss یا sms می‌نامند. این نوع اسپان باند از نفوذ باکتری و انواع میکروب‌ها جلوگیرى می‌کند و در تولید ماسک، گان جراحی و دیگر موارد بهداشتی به کار می‌رود.
پارچه‌ی اسپان‌باند در رنگ‌های مختلف تولید می‌شود. می‌توان از این نوع پارچه به صورت ساده استفاده کرد، یا طرح دلخواه را روی آن چاپ کرد.
کاربرد انواع پارچه‌های اسپان باند
کارگاه‌های تولیدی با توجه به نوع مصارف می‌توانند به حوزه‌های مختلف این پارچه‌ی پرمصرف ورود کنند. لازم به ذکر است برای ورود به این تولیدات به دستگاه دوخت، برش، دوخت حرارتی و دستگاه چاپ پارچه‌ی اسپان باند نیاز است.
در اینجا به صورت تیتروار، موارد مصرف انواع پارچه‌های اسپان باند ذکر می‌شود:
الف ) مصارف پزشکی و بهداشت
دستمال خیس و بهداشتی، لباس اتاق عمل و جراحی، زیرانداز، روانداز و لباس بیمار، کلاه و ماسک، لباس یک‌بار مصرف، روکش کفش و تجهیزات، ساک وسایل، رویه‌ی بهداشتی پوشک و نوار بهداشتی، لایه‌ی هیدروفیل.
ب ) مصارف کشاورزی
بسته‌بندی کود، محصولات و انواع مرکبات، پوشش گلخانه، آبیاری و جلوگیری از مصرف زیاد آب، جلوگیری از سرمازدگی زمین و محصولات، پوشش زمین‌های زراعی، پرورش قارچ، دامداری و مرغداری.
پ) مصارف صنایع اتومبیل‌سازی
تزیینات داخلی خودرو، کاور و چادر، خطوط رنگ، صداگیری.
ت) صنعت راه و ساختمان
دیوار کاذب، قالب‌بندی، تثبیت خاک و راه‌سازی، لوله‌گذاری به عنوان شانه، روکش ساختمان‌های نیمه‌ساخته، دکوراسیون.
ث) صافی‌های صنعتی
فیلترهای صنعتی، فیلترهای دقیق مانند HEPA، فیلتر مایعات مانند صنایع نوشابه‌سازی، صنایع شیر و دامداری.
ج) صنایع بسته‌بندی و کاور
بسته‌بندی مواد غذایی، میوه، برنج، حبوبات، چای، کیف، کفش و اسکناس، ساک تبلیغاتی، صحافی، کاور کت و شلوار، روکش مبل، لوازم خانگی، ماشین‌آلات، کامپیوتر و لوازم جانبی، جلد سی‌دی و روکش سر رسید و کتاب.
چ) محیط زیست
رفع آلودگی نفتی در دریاها، محافظت فیزیکی، زیرانداز قفس کبوتران و حیوانات خانگی.
ه) موارد متفرقه
تولید انواع تشک، بالش و لحاف، صنایع تولید فلزات برای فیلتر، تراشکاری، قاب‌سازی عکس، تابلو فرش، دستمال‌های صنعتی و خانگی، تولید چادرهای صنعتی، تولید کیسه‌ی جارو برقی، ست رومیزی، آستر لباس، زیرانداز بشقاب و سینی، صنایع لمینت، جاجیم لمینت شده برای کیف و کفش، صنایع نظامی، تولید کیف و کفش و غیره.
